Stresin sizi yok etmesine izin verin - 1

Stres kaynaklı  enzimlerin, hormonların ya da kısacası bir takım moleküllerin salgılanması durumun hassasiyetine göre gereklidir. Mesela bir hayvan bir beş dakika içinde başka bir hayvan tarafından afiyetle yeneceğini farkederse. Bu süre zarfında salgılanan stres hormonları onun hayatını kurtaracaktır.
Stres ve korkunun tetiklediği hormonlar artık bedendeki pek çok yapılması gereken işi geri plana atacak ve hayvanın o durumdan kurtulmasına öncelik verecektir. Mesela kaçabilmesi için daha da hızlı koşması ya da koşabilmesi için kaslara uyarıcı, tetikleyici sinyallerin gonderilmesi gibi...

Kısacası öncelik hayatta kalmaya yönelik olacaktır. 

Bu şartlar altında stresin sonuçları gayet yararlı ve hayat kurtaran sınıfındandır.

Bizlerin streslerini düşünün. 

Bir süreliğine girdiğiniz stresler vücudu alarma geçirmesi bakımından çok gerekli ama diğer yandan bunun uzaması ve hatta kronikleşmesi ise vücuda korkunç zararlar vermekte. 

Mesela stres sırasında salgılanan hormonlar vücudta o anda rutin olarak yapılması gereken pek çok metabolik işi erteliyor. Öncelik sırası değişiyor. Mesela sperm yapımı bile stres ortamında azalıyor. Çünkü öncelik sperm yapımında değil. Öncelik hayatta kalmak ya da artık stresin çözümü neyse onu uygulamakta. 

Mesela işe geç kalmamak. Hemen hızlı hızlı yetişmeye çalışmak.
Taksitleri yatırmak. Taksitler için parayı bulacak yolları düşünmek...örnekler daha da arttırılabilir.

Tüm bunlar sırasında kalbiniz daha da hızlı çarpıyor. 

Kan basıncı daha da yükseliyor. 

Beyine daha da kan pompalanıyor. 

Kısacası fizyolojik olarak vücud pek çok önlem alıyor.

Aniden korktuğunuz bir anı düşünün. 

Elinizin ayağınızın titrediğini görecek, kalbinizin anında hızlı çarpmaya başladığını hissedeceksiniz. 

Vücudun alarma geçmesi durumuna belki de en kolay örnek bu.

Bir de bu durumun her yarım saatte bir olduğunu düşünün. 

Artık önlem olsun diye kurulan bu sistem vücudu fena halde hırpalamaya başlayacaktır. 

Stres ürünlerine (hormonlar) ya da önlemlerine böyle sürekli maruz kalmak mesela beyinde hipokampüs (hippocampus) denilen bölgeyi fena halde yıpratmakta. Hipokampüs, ana olarak hafızadan ve biraz da öğrenmeden sorumlu bir beyin bölgesi. 

Hafızanın yapılanmasından sorumlu. 

Uzun dönemli hafıza, 

geçici hafıza,

hafızanın yer etmesi...gibi fonksiyonları var. 

Uzun dönemli hafıza, anlık hafıza hep buranın işleri. Kronik stres bu bölgeye zaman içinde zarar veriyor. Kronik stresin bu bölgede %20 lik bir azalmaya sebep olduğu bulunmuş. Alzheimer hastalarında da bu bölge en çok etkilenen bir bölge doğal olarak.

Bu yazının gelecek bölümünde bir diğer beyin bölgesi olan frontal korteksten bahsedeceğim. Frontal korteksin öneminden. Hayatımızı nasıl etkilediğinden. Stresin etkilerinden. Frontal korteks son derece ilginç (bence tabii)